Każdy, kto chociaż trochę interesuje się światem zapachów, spotkał się zapewne z takimi określeniami jak olejek eteryczny oraz olejek zapachowy. Powszechnie mówi się, że wszystkie olejki, które mają konkretny zapach, są olejkami eterycznymi. Okazuje się jednak, że jest to zbyt duże uproszczenie, a oba te pojęcia oznaczają coś zupełnie innego. Czym charakteryzują się olejki eteryczne i jaką rolę pełnią w perfumiarstwie?
Olejek eteryczny – co to takiego i dlaczego warto się nim zainteresować?
Olejkami eterycznymi nazywa się lotne mieszaniny organicznych związków chemicznych (w tym m.in. estrów, eterów i aldehydów) o intensywnym zapachu, które pozyskiwane są z różnych części roślin, np. kwiatów, nasion, owoców i liści na drodze destylacji. W przeciwieństwie do olejków eterycznych olejki zapachowe powstają ze związków chemicznych, w związku z czym mają pochodzenie syntetyczne.
Warto również dodać, że olejki eteryczne mają szerokie zastosowanie, przy czym zwykle są one wykorzystywane w aromaterapii. Dzieje się tak nie bez powodu – ich mocny, wyrazisty aromat działa na ludzki zmysł powonienia, co w efekcie wpływa również na umysł i wykazuje ogólne właściwości relaksujące. Istnieje również szereg badań potwierdzających działanie terapeutyczne olejków eterycznych, co sprawia z kolei, że są one stosowane wspomagająco, np. w łagodzeniu bólu głowy oraz objawów infekcji dróg oddechowych. Jako ciekawostka warto również wspomnieć, że na świecie produkuje się obecnie olejki eteryczne pozyskiwane z ponad 200 roślin. Nie wszystkie mają jednak zastosowanie terapeutyczne.
Mówiąc o olejkach eterycznych, nie możemy zapomnieć o ich niezwykle ważnym zastosowaniu, jakim jest produkcja perfum. Substancje te od lat wykorzystywane są przez najsłynniejsze światowe koncerny perfumeryjne, a także przez osoby, które szukają naturalnych alternatyw dla kosztownych kompozycji zapachowych. W domowych warunkach można samodzielnie opracować własne perfumy na bazie olejków eterycznych lub… wykorzystać te składniki do aromatyzacji i odkażania powietrza w domu.
Olejki eteryczne a olejki zapachowe – różnice
Jak już wspomnieliśmy wcześniej, podstawową różnicą pomiędzy olejkiem eterycznym a olejkiem zapachowym jest ich pochodzenie. Olejki eteryczne są w pełni naturalne, natomiast zapachowe – syntetyczne. Różnic pomiędzy nimi jest jednak znacznie więcej i sprowadzają się do takich kwestii jak:
- moc zapachu – olejki syntetyczne pachną intensywniej, jednak wrażenia te mogą być mocno subiektywne i zależeć m.in. od indywidualnych odczuć danej osoby oraz zastosowanej kompozycji. przyjmuje się jednak, że porównując dwa olejki o praktycznie tym samym zapachu, olejek syntetyczny może być odczuwalny nawet 10-krotnie mocniej od eterycznego;
- wybór zapachów – gama olejków zapachowych jest o wiele większa w porównaniu do eterycznych i obejmuje nawet te najsilniejsze zapachy, które występują w wysokich stężeniach;
- zastosowanie – w przeciwieństwie do olejków eterycznych olejki zapachowe nie mają właściwości leczniczych i nie mogą być stosowane bezpośrednio na skórę. Co ważne, olejki eteryczne można stosować do domowej aromaterapii, kąpieli oraz jako preparat łagodzący dolegliwości bólowe (np. ból głowy);
- okres przydatności do użycia – istnieje wiele zmiennych określających ten parametr, jednak sugerując się informacjami przekazywanymi przez producentów świec zapachowych, to olejki zapachowe mają około 12 miesięcy trwałości, przy czym czas trwałości olejków eterycznych może wynosić kilka, a czasami nawet kilkanaście lat.
TOP 10 najczęściej stosowanych olejków eterycznych w perfumach
Z jakich olejków eterycznych korzysta się najczęściej w perfumiarstwie? Lista tych składników jest bardzo długa, jednak istnieje kilka zapachów, które zdecydowanie wśród nich dominują. Oto one!
1. Olejek z bergamotki
Olejek ten pozyskiwany jest ze skórki niejadalnej pomarańczy, która rośnie m.in. w Kalabrii, na Kaukazie i wielu krajach Morza Śródziemnego. Olejek z bergamotki jest delikatny, lekki i orzeźwiający, dlatego też najczęściej wykorzystywany jest w nutach głowy, np. w perfumach Chanel No 5 oraz Giorgio Armani Si 2015.
2. Olejek z gardenii
Kolejna przyjemna, kwiatowa propozycja to olejek z gardenii charakteryzujący się mocnym i słodkim aromatem. Składnik ten pozyskiwany jest metodą enfleurage lub maceracji (w przypadku gardenii tahitiańskiej). Perfumy z nutą gardenii to przede wszystkim Kenzo Jungle Le Tigre oraz Tom Ford Black Orchid – w obu przypadkach są to zmysłowe kompozycje zapachowe dla kobiet.
3. Olejek różany
Królewski aromat róży jest jednym z najpopularniejszych, a zarazem najbardziej cenionych zapachów w perfumiarstwie. Olejek różany zbierany jest m.in. z pól Grasse w południowej Francji, by móc następnie wykorzystać go w ekskluzywnych esencjach zapachowych, takich jak legendarne Chanel No 5. Olejek z róży damasceńskiej (bułgarskiej) pozyskiwany jest z kolei z kwiatów rosnących na polach w Indiach, Maroku, Egipcie oraz Bułgarii. Tę nutę wyczuć można m.in. w takich perfumach jak Guerlain Mon Bloom of Rose oraz Valentino Valentina Rosa Assoluto.
4. Olejek z irysa
Mało kto o tym wie, że olejek eteryczny pozyskiwany z kłączy irysa jest jedną z najcenniejszych tego typu substancji. Absolut irysa uprawianego w słońcu Toskanii zachwyca delikatnym, subtelnym, lekko kremowym aromatem, chociaż zdarza się też, że jest on nieco bardziej ziemisty i wilgotny. Najsłynniejsze perfumy z nutą irysa to Lancome La Vie Est Belle oraz Chanel Chance.
5. Olejek cedrowy
Olejek z drzewa cedrowego zachwyca przyjemnym, lekko balsamicznym aromatem, który zwykle tworzy aromatyczną bazę lub serce perfum. Cedr stosowany jest zazwyczaj w perfumach męskich, jednak zdarza się, że pojawia się tez jako składnik kobiecych perfum, np. Christian Dior Diorama oraz Yves Saint Laurent Libre.
6. Olejek z drzewa sandałowego
Olejek eteryczny z drzewa sandałowego to czysta kwintesencja, słodkich, żywiczno-balsamowych nut zapachowych, które tworzą zazwyczaj podstawę kompozycji zapachowych. Olejek pozyskiwany jest z drzew rosnących w Indiach i stosowany jest zazwyczaj jako silny, naturalny afrodyzjak. Można go znaleźć w takich zapachach dla mężczyzn jak Chanel Egoiste i Hugo Boss Bottled Absolue, a także w perfumach damskich – Chloe Chloe oraz Amouage Epic Women.
7. Olejek kadzidłowy
Aromat kadzidła przez jednych jest uwielbiany, jednak inni wręcz go nienawidzą. Olejek kadzidłowy pozyskiwany jest z aromatycznych żywic pochodzących z wybranych gatunków kadzidłowca, czyli drzewa rosnącego na Półwyspie Arabskim i w Etiopii. Nutę kadzidła wyczuć można m.in. w najnowszych perfumach Tom Ford Cafe Rose 2023 oraz kultowym zapachu DKNY Black Cashmere.
8. Olejek z mchu dębowego
Mech dębowy to kolejny aromat, który pojawia się z reguły w nutach bazy i jest zaliczany do tzw. grupy nut szyprowych. Mech wykorzystywany do pozyskania olejku rośnie m.in. w Maroko, Francji oraz na Półwyspie Bałkańskim. Znaleźć go możemy w takich perfumach jak Laura Biagiotti Roma Woman oraz Chanel Allure Homme.
9. Olejek z paczuli
Krzew paczuli rosnący w Chinach, Indonezji i na Filipinach pozwala na pozyskanie z jego łodyg i liści naturalnego olejku eterycznego, który charakteryzuje się intensywnym, lekko ziemistym aromatem o działaniu przeciwdepresyjnym i uwodzącym zmysły. Nutę paczuli możemy spotkać m.in. w perfumach Lancome La Vie Est Belle oraz Tom Ford Noir.
10.Olejek waniliowy
Listę zamyka aromat niebywale słodki, zmysłowy i uwodzicielki – wanilia. Aromat ten pojawia się zwykle w kuszących kompozycjach zapachowych na wieczorowe okazje, wobec których nie sposób przejść obojętnie. Najlepszym tego przykładem są takie hity perfumiarstwa jak Giorgio Armani Si oraz Carolina Herrera Good Girl Very Good Girl.
Jak stworzyć własne perfumy na bazie olejków eterycznych?
A na koniec przygotowaliśmy dla Was pewne małe, zapachowe wyzwanie J Wiemy już, jakie są najsłynniejsze olejki eteryczne wykorzystywane w perfumiarstwie. Czas jednak pójść o krok dalej i spróbować przygotować własne perfumy na bazie olejków eterycznych. Jak to zrobić? Nie jest to wcale tak trudne, jak na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać. Ważnej jest, by wybrać tu co najmniej 3 olejki eteryczne – po jednym z każdej nuty zapachowej (głowy, serca oraz bazy). Nasza mieszanka może składać się z 3 olejków lub nawet kilkunastu różnych olejków – to już zależy od inwencji autora.
Bazę perfum powinna stanowić woda ze spirytusem lub bezzapachowy olej w odpowiednich proporcjach (np. z jojoby, nasion winogron lub słodkich migdałów). Wybrane przez nas olejki w objętości 15-20% należy zmieszać z bazą i zamknąć na kilka dni w szklanym naczyniu, po czym przelać je do plastikowego naczynia i chłodzić w temperaturze 0°C przez max. 2 dni. Po tym czasie przygotowane perfumy należy przywrócić do temperatury pokojowej, przelać do nowego dozownika i stosować do codziennej aplikacji!
Skąd wiedzieć, jakie olejki eteryczne wykorzystać do stworzenia własnych perfum? Poniżej przygotowaliśmy małą ściągawkę dla tych, którzy chcą spróbować swoich sił w domowym perfumiarstwie.
W celu stworzenia własnych, naturalnych perfum należy stosować olejki eteryczne dzielące się na 3 nuty:
- nuty głowy (górne) – najbardziej lotne substancje o kwiatowym lub cytrusowym aromacie, które utrzymują się od kilkudziesięciu sekund do maksymalnie kilkunastu minut. Do tej grupy zalicza się przede wszystkim olejki cytrusowe (np. z bergamotki), miętowe (np. z mięty pieprzowej i zielonej), z ziół i traw (np. z melisy i tymianku) oraz olejki leśne z drzew iglastych (np. z jodły syberyjskiej). Nuty głowy powinny stanowić 20-40% całej kompozycji zapachowej;
- nuty serca (środkowe) – główna część mieszanki, która charakteryzuje się średnią lotnością i ciepłym, łagodnym aromatem. Nuty serca o trwałości do kilkunastu godzin dodają wyrazistości mieszance, a zarazem pięknie ją harmonizują. Wśród nich wyróżnia się głównie olejki kwiatowe (np. z lawendy, róży, jaśminu i magnolii) oraz olejki z przypraw korzennych (np. z cynamonu, imbiru oraz goździka). Nuty serca stanowią około 40-80% całej kompozycji zapachowej;
- nuty bazy (podstawowe) – składają się z ciężkich, wyrazistych, niemal zupełnie nielotnych substancji zapachowych, które pogłębiają całą kompozycję i nasilają jej długotrwałe działanie. Zapachy te stabilizują i wzmacniają esencję w momencie, gdy nuty głowy i serca ulatniają się. Do tej grupy zalicza się olejki drzewne (np. z drzewa sandałowego, paczuli i wetywerii), jak również olejki balsamiczne (np. z mirry oraz kadzidłowca) i olejek waniliowy. Nuty bazy powinny stanowić 10-25% całej kompozycji zapachowej.
Na koniec chcielibyśmy podkreślić, że umiejętne łączenie ze sobą poszczególnych akordów zapachowych to prawdziwa sztuka, która wymaga ogromnej wiedzy, doświadczenia i… talentu! Nie bez powodu światowej sławi perfumiarze są tak podziwiani na całym świecie ze względu na niezwykłe umiejętności blendowania nut zapachowych.
Jeżeli i Ty chcesz spróbować swoich sił jako nos zapachowy, pamiętaj o kilku podstawowych zasadach perfumiarstwa:
- aromat szyprowy osiągniesz poprzez połączenie nut cytrusowych z drzewnymi;
- nuty kwiatowe dobrze jest łączyć z innymi olejkami z linii kwiatowej lub owocowej;
- intensywne kompozycje zapachowe stworzyć dzięki połączeniu nut drzewnych z akordem kolendry, goździka lub gałki muszkatołowej;
- aromaty żywiczne dadzą ciekawy efekt po połączeniu ich z nutami drzewnymi, przyprawowymi lub cytrusowymi.
Potrzebujesz gotowej kompozycji zapachowej na codzienne wyjścia i specjalne okazje? Sprawdź nasze propozycje zapachowe dostępne w Odlewkach Perfum. Tu na pewno znajdziesz dla siebie coś specjalnego!
